การดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอดด้วยการแพทย์แผนไทย โดยแพทย์เวชกรรมแผนไทย

การดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอดด้วยการแพทย์แผนไทย หมายถึง การส่งเสริม การฟื้นฟู การป้องกัน และการรักษาสุขภาพของหญิงในระยะหลังคลอด

๑. การดูแลหญิงหลังคลอดในปัจจุบัน

ความเชื่อเกี่ยวกับการดูแลหญิงหลังคลอดยังคงให้ความสำคัญมาจนถึงปัจจุบัน แต่ในระยะหลังนี้อาจจะปรับประยุกต์วิธีต่าง ๆ ตามความจำเป็นและเหมาะสม ปัจจุบันการปฏิบัติตัวหลังคลอดนิยมทำกัน มีหลายวิธี โดยส่วนใหญ่แล้วเมื่อออกจากโรงพยาบาลกลับมาดูแลตนเองที่บ้าน หญิงหลังคลอดจะรับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบที่เชื่อว่าจะช่วยขับน้ำนม ขับน้ำคาวปลา การอาบน้ำต้มสมุนไพรอุ่น ๆ เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายปรับสมดุลเกิดการกระตุ้นระบบขับถ่ายของเสียในร่างกาย การอบไอน้ำสมุนไพรโดยประยุกต์อุปกรณ์ต่าง ๆ ให้เหมาะสม เกิดความสะดวกสบาย เช่น ทำเป็นกระโจมผ้า หรือไปอบตามร้านเสริมสวย การบีบนวดส่วนต่าง ๆ ที่มีอาการปวดเมื่อย การรับประทานยาสมุนไพรเพื่อขับน้ำคาวปลา บำรุงเลือด บำรุงร่างกาย รวมถึงการดูแลผิวพรรณให้กลับมามีสภาพเหมือนก่อนตั้งครรภ์

การดูแลหลังคลอด ส่วนใหญ่จะจัดเป็นระยะตั้งแต่ ๓-๑๐ วัน มักเน้นประเด็นที่เกี่ยวกับความงาม ร่างกายสู่สภาวะปกติ ลดไขมันหน้าท้อง ทำให้ผิวพรรณผ่องใส เป็นต้น

เสน่ห์ของการผดุงครรภ์ไทยอีกอย่างหนึ่งคือ การกล่อมท้อง ซึ่งจะทำในอายุครรภ์เดือนที่ ๗, ๘ เป็นการสร้างความสัมพันธ์แม่กับลูก การกลับตัวของเด็กและทำให้เด็กแข็งแรงสมบูรณ์พร้อมที่จะคลอดออกมา

๒. การส่งเสริมการดูแลหญิงหลังคลอด

ปกติแล้วระยะหลังคลอด เมื่อเวลาผ่านไปช่วงหนึ่ง ร่างกายจะมีการปรับตัวให้เข้าสู่สภาพปกติได้เอง โดยมดลูกจะมีขนาดเล็กลงเท่าก่อนตั้งครรภ์ท้องจะลดลง เมื่อรับประทานอาหารได้ตามปกติร่างกายจะเริ่มมี เรี่ยวแรง ผิวพรรณสดใส โดยต้องพักฟื้นและใช้เวลาระยะหนึ่ง แต่จะยังคงทิ้งร่องรอยของการผ่านการตั้งครรภ์และการคลอดลูก ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้หญิงส่วนใหญ่ไม่พึงปรารถนา เช่น มีไขมันหน้าท้องมาก ผิวหน้าตกกระ ด่างดำ ผิวหนังบริเวณคอ รักแร้ ขาหนีบคล้ำ ผิวหนังหย่อนยาน ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ตามหลังน่อง รวมถึงอาการที่อ่อนล้าไม่กระปรี้กระเปร่า บางรายเมื่อเวลาผ่านไประยะหนึ่งจะมีอาการหนาวสะท้าน เมื่อเจอลมฝน นานวันเข้ากลายเป็นคนสุขภาพไม่แข็งแรง มีโรคภัยไข้เจ็บคอยรบกวนอยู่บ่อย ๆ สิ่งเหล่านี้จะถูกถ่ายทอดด้วยการบอกเล่าจากรุ่นสู่รุ่น ประกอบกับมีความเชื่อตามวัฒนธรรมเดิมที่คนรุ่น แม่ ยาย ย่า บอกกล่าวว่าถ้าได้อยู่ไฟแล้วจะทำให้ร่างกายแข็งแรงและส่งผลดีต่อสุขภาพทุกอย่าง ดังนั้น หญิงหลังคลอดจึงต้องหาวิธีการฟื้นฟู
ร่างกายให้กลับเข้าสู่สภาพปกติโดยเร็ว

๓. ขั้นตอนและวิธีการในการดูแลหญิงหลังคลอดของสถาบันพรหมวชิรญาณ คลินิกการแพทย์แผนไทย-จีน

ขั้นตอนและวิธีการในการดูแลหญิงหลังคลอด
มี ๑๖ ขั้นตอน ดังนี้

๑. การตรวจร่างกาย
๒. การอยู่ไฟ
๓. การนาบไพล+นั่งอิฐ
๔. การทับหม้อเกลือ
๕. การประคบสมุนไพร
๖. การเข้ากระโจม
๗. การอบสมุนไพร
๘. การอาบสมุนไพร
๙. การนั่งถ่าน
๑๐. การนวดหลังคลอด
๑๑. การขัด
๑๒. การพอก
๑๓. การสลายไขมัน
๑๔. การล้างสารพิษ
๑๕. การทำสปา
๑๖. การฝังเข็ม

๔.ประโยชน์การดูแลสุขภาพของหญิงหลังคลอด

๔.๑ ทำให้มดลูกหดตัวได้ดี มดลูกเข้าอู่ได้เร็ว ขับน้ำคาวปลาไหลได้ดี และมีน้ำนมมากขึ้น
๔.๒ ความร้อนจากตัวยาสมุนไพรจะกระตุ้นให้เกิดการเผาผลาญไขมันหน้าท้อง ทำให้หน้าท้องยุบเร็วขึ้น
๔.๓ ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ลดอาการติดขัดของ ข้อต่อและบรรเทาอาการบวมตึง
๔.๔ ทำให้โลหิตไหลเวียนได้ดีขึ้น
๔.๕ ช่วยให้ฝีเย็บและช่องคลอดแห้งเร็ว
๔.๖ ช่วยลดอาการอักเสบ การติดเชื้อในช่องคลอด

๕. ข้อควรระวัง

๕.๑ ห้ามทำในหญิงหลังคลอดใหม่ ๆ ไม่ควรเข้ากระโจม เนื่องจากร่างกายอ่อนแอ ควรเว้นระยะออกไปประมาณ ๗ วัน หลังคลอดให้แน่ใจว่าร่างกายแข็งแรงพอเสียก่อน
๕.๒ ห้ามทำในหญิงที่รู้สึกอ่อนเพลีย อดนอน อดอาหาร หรือหลังรับประทานอาหารเสร็จใหม่ ๆ
๕.๓ ห้ามทำในหญิงที่มีอาการเป็นไข้ ตัวร้อน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ หรือมีอาการคลื่นไส้อาเจียนและผู้ที่เป็นโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง เป็นโรคหอบหืด โรคลมชัก และโรคไต
๕.๔ ในรายที่คลอดโดยการผ่าตัดควรรอให้แผลแห้งหายสนิททิ้งระยะให้เกิน ๔๕ วันหลังคลอด หรือในรายที่คลอดปกติควรให้แผลฝีเย็บหายเป็นปกติ ไม่ต่ำกว่า ๗ วัน
๕.๕ ควรระวังเป็นพิเศษในผู้ป่วยเบาหวาน อาจทำให้ผิวหนังไหม้หรือพองได้ง่าย ควรใช้ลูกประคบอ่อน ๆ
๕.๖ ไม่ควรใช้ลูกประคบสมุนไพรในกรณีที่มีการอักเสบ ปวด บวม แดงร้อน ในช่วง ๒๔ ชั่วโมงแรก อาจทำให้บวมมากขึ้น
๕.๗ ไม่ควรอาบน้ำทันทีหลังประคบเสร็จ เพราะจะไปชะล้างตัวยาออกจากผิวหนัง และร่างกายปรับสมดุลไม่ทันทำให้เป็นไข้ได้

ระยะเวลาในการดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอด

ขึ้นอยู่กับอาการและดุลพินิจของแพทย์ โดยทั่วไปแล้วการดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอดจะทำเป็นคอร์ส ๆ ละ ๓, ๕ และ ๗ วัน

ค่าใช้จ่ายในการดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอด

คอร์สอยู่ไฟ ๓ วัน อัตราค่าบริการ ๘,๐๐๐ บาท
คอร์สอยู่ไฟ ๕ วัน อัตราค่าบริการ ๑๐,๐๐๐ บาท
คอร์สอยู่ไฟ ๗ วัน อัตราค่าบริการ ๑๒,๐๐๐ บาท

รายได้จากการรักษาพยาบาล

สมทบทุนจัดซื้ออุปกรณ์และครุภัณฑ์ทางการแพทย์ เพื่อพระสงฆ์ สามเณรอาพาธ ร.พ.๕๐ พรรษา มหาวชิราลงกรณ
สมทบทุนโครงการจัดสร้างสถาบันวิจัยและพัฒนาสมุนไพร “เฉลิมพระเกียรติมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา”

ดาวน์โหลดไฟล์ pdf คลิกที่นี่